Zelf destilleren

Zelf destilleren

Één van de weinige definities die ik heb onthouden uit het scheikundeboek is de definite van "destilleren". Destilleren is het verdampen van een vloeistof, onmiddellijk gevolgd door condensatie van de ontstane damp 🙂 In dit geval willen we alcohol uit een vloeistof destilleren. Dit doen we door gebruik te maken van de lagere verdampingstemperatuur van alcohol ten opzichte van water.

De start

Tijdens mijn bezoeken aan de groothandel van wijnmakers artikelen zag ik ook apparatuur om te destilleren en om alcohol te lageren. Omdat ik nog 30 Liter berkensapwijn had staan die qua smaak wat tegenviel, leek het me leuk om de alcohol uit deze wijn te destilleren. Maar je kan ook in korte tijd een "stookwijntje" maken met een sterke gist. Aan de hand van een video heb ik zelf een stookketel gemaakt. De basis was een koperen tankje van 40 Liter uit een oude boiler. Deze had ik voor een paar centen bij een recyclingbedrijf op de kop getikt. Maar je kan natuurlijk ook een kant en klare ketel kopen.

Stoken

Na wat knutselen was de ketel klaar en een kon het stoken beginnen. Met een oude brander werd de tank verwarmd en kon het aftellen beginnen. Let er goed op, dat alcohol boven de 40% zeer brandbaar is. Om brand te voorkomen, moet de helm (bovenkant tank) goed aansluiten op de onderzijde zodat er geen alcoholdamp kan ontsnappen. Zelf heb ik deze kier tijdens het stoken nog even extra afgeplakt.

Koeling van de alcoholdamp

de damp worden gekoeld d.m.v. een stromend water koeling (zie foto). Je maakt een grote buis om een kleinere buis, waarbij de damp door de binnenste buis gaat en je door de buitenste buis, langzaam koud water laat stromen.(van onder naar boven) Daardoor condenseert de (Alcohol)damp en druppelt de alcohol uiteindelijk in een vaatje.

Wachten op de eerste druppel

Voordat 20 Liter vloeistof (wijn) is opgewarmd tot zo'n 78 graden Celcius, ben je best wel even onderweg. Dit is de temperatuur dat alcohol begint te verdampen. Na dik een half uur viel de eerste druppel uit het buisje. Een magisch moment. Maar ik twijfelde of ik het wel goed had gezien. Pas nadat een tweede en derde druppel uit de buis vielen wist ik het zeker. Het is begonnen !!

Afstellen van de temperatuur

Om er voor te zorgen, dat alleen de alcohol verdampte en niet teveel water, moest de temperatuur niet teveel oplopen. Een vuistregel hierbij is, om de brander zo af te stellen, dat de druppels er snel druppelend uitkomen maar dat het nét niet een straaltje is.

Alcohol percentage meten

Om te meten wat het alcohol % is, dat je aan het stoken bent, kan je de alcohol opvangen in een smalle hoge maatbeker. Wanneer deze is gevuld met alcohol, laat je er voorzichtig een alcohol-meter in zakken. Hoe dieper deze meter in de vloeistof zakt, des te hoger het alcohol percentage. In mijn geval zakte de meter tot een percentage van 84% !!!  Ik moest gelijk aan de Stroh Rum denken, die mijn ouders wel eens meenamen uit Oostenrijk.

 

Voorloop weggooien

Bij het destilleren ben je in feite stoffen aan het scheiden die in de vloeistof aanwezig zijn. Zo kan er bij het vergisten van pectine-rijke vruchten (zoals o.a. appels en pruimen), methanol ontstaan. In wijn is de hoeveelheid Methanol verwaarloosbaar klein, maar als je de methanol d.m.v. destilleren gaat verdampen, dan kan de concentratie hiervan natuurlijk hoog worden. Methanol is giftig bij inname: een van de gevolgen is blindheid en eventueel de dood. De dodelijke dosis is ongeveer 25 gram. Het wordt toegevoegd aan spiritus en daardoor is spiritus ondrinkbaar en hoeft er geen drankaccijns over te worden betaald. Methanol verdampt al bij 64° en Ethyl alcohol pas bij 78 °. De hoeveelheid Methanol is doorgaans erg gering maar om te voorkomen dat je dit in jouw drinkbare Ethyl Alcohol krijgt, dien je uit voorzorg, de eerste 0,2 Liter (de voorloop) weg te gooien.

Doorgaan met stoken tot ......

Tot je een ons weegt, kan je wel zeggen. Wanneer je rustig stookt en de temperatuur niet te snel laat oplopen richting het kookpunt van water (100° C), dan krijg je zelfs in één run een mooie alcohol met een vrij hoog alcohol percentage. Je moet regelmatig even meten (ik deed dat elk half uur) wat het alcohol percentage op dat moment is want je gaat naar verhouding steeds meer water mee-verdampen. Wanneer het alcohol percentage onder de 40% komt, kan je beter stoppen. Je gaat dan andere alcoholen en Esters (organische verbindingen)  mee-verdampen en die ruiken en smaken niet erg fris. Nadat ik na zo'n 3 uur stoken was gestopt had ik ongeveer 3,5 L vloeistof met een alcohol percentage van ca. 60%.

En dan smaakvolle drank maken

Aangezien een aantal favorite drankjes zo rond de 35% zaten, besloot ik om mijn alcohol te verdunnen met water tot 40%. Ook likeurtjes die normaal zo rond de 25% zaten, werden bij mij in het vervolg voorzien van 40% alcohol 🙂  Om deze drankjes te maken, had ik gekozen voor de snelle eenvoudige manier: gebruik van essences. Met deze geconcentreerde geur, kleur en smaakstoffen maak je in een handomdraai de heerlijkste likeurtjes.  Op de flesjes staat de hoeveelheid essence die nodig is voor 1 L drank. Daar hoort ook vaak een hoeveelheid suiker bij. Dit goed mengen met de alcohol en ..... klaar is de drank. Nu nog in een mooie fles en klaar om te serveren !

Op deze manier heb ik o.a. Cointreau, Amaretto, Passoa, Berenburg en Rum gemaakt. Allemaal heerlijk en het origineel sterk benaderend. De Whiskey kwam niet in de buurt van een echte Whiskey. Die moet je echt jaren lageren om om smaak te komen. Maar het gemiddelde likeurtje kan je zelf erg goed námaken.  Wel oppassen met wie je deze informatie deelt, het blijkt erg besmettelijk te zijn 🙂